اخبار بروجردتاریخویژه ها

مروری بر انتخابات دوره دوم مجلس شورای اسلامی در بروجرد/ حجت اله زمانی پیروز انتخابات ۱۳۶۳

محمد گودرزی- در چهار سال فاصله انتخابات مجلس اول و دوم حوادث بسیار مهمی بر کشور گذشت: در صحنه سیاستِ خارجی تنش­ ها میان ایران و آمریکا بالا گرفت و به قطع روابط سیاسی دو کشور در اردیبهشت ۱۳۵۹ انجامید و از پی آن، آمریکا تحریم ­های اقتصادی را درباره ایران به کار بست.

چندی بعد صدام حسین، رئیس جمهور وقت عراق معاهده ۱۹۷۵م. الجزایر (عهدنامه دوستی دو کشور) را پاره کرد و در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ با حمله به ایران بخش­ های وسیعی از خاک کشور را اشغال کرد.

در صحنه داخلی، اختلافات و تنش ­ها میان شخصیت­ ها و گروه­های فعال سیاسی به شدت بالا گرفت و در خرداد ۱۳۶۰ به دشمنی آشکار و رویارویی تمام عیار تبدیل شد.

با عزل ابوالحسن بنی ­صدر از ریاست جمهوری و اعلان نبرد مسلحانه مجاهدین خلق (منافقین) علیه نظام جمهوری اسلامی، کشور در آستانه جنگ داخلی قرار گرفت.

از پیِ آن، شمار زیادی از شخصیت ­ها و مسئولان نظام توسط تیم­ های تروریستی از اعضای سازمان مجاهدین (منافقین) ترور شدند از جمله آیت ­اله سیدمحمد بهشتی (رئیس دیوان عالی کشور)، محمدعلی رجایی (رئیس­ جمهور) و محمدجواد باهنر (نخست ­وزیر).

موج ترورها دامن مردم کوچه و خیابان را گرفت و خون بسیاری از شهروندان بر اثر انفجار بمب یا شلیک گلوله ریخته شد.

به موازات آن، فعالیت احزاب و گروه­ های سیاسیِ معاند و ضدانقلاب غیرقانونی اعلان شد و شمار زیادی از اعضا و هواداران آنها بازداشت، محاکمه و اعدام شدند و یا از کشور گریختند.

در نتیجه چنین تقابل آشکاری، فعالیت آن دسته از گروه ­ها و احزاب سیاسی که مشی براندازانه نداشتند اما در شمار گروه ­ها و احزاب منتقد یا به تعبیر آن زمان «زاویه­ دار» با نظام قرار گرفته بودند به شدت محدود شد به گونه­ ای که غیر از گروه­ها و احزابی که درون حاکمیت حضور داشتند، دیگر احزاب سیاسی حضور مؤثری در صحنه سیاسی کشور نداشتند. از این رو انتخابات دومین دوره مجلس شورای اسلامی – برخلاف انتخابات مجلس اول- در فضایی نسبتاً آرام و به دور از رقابت­ها و جنجال­ های احزاب سیاسی برگزار شد.

در این انتخابات معیار مقبوليت نامزدهای نمایندگی، اعتقاد به اسلام، نظام جمهوری اسلامی و رهبری آن بود. از ۱۵۹۲ نفری که برای نمایندگی مجلس ثبت ­نام کردند، صلاحیت ۲۶۶ نفر (حدود ۱۷درصد داوطلبان) توسط هيئت‌هاي اجرايي و شوراي نگهبان رد شد و ۱۱۵ نفر هم از نامزدی در انتخابات انصراف دادند. به این ترتیب، انتخابات عملاً صحنه رقابت نيروهاي مذهبی و به اصطلاح «حزب­ الهی» و «خط امام» بود.

روحانيت در دو تشكيلات «جامعه روحانيت مبارز» و «جامعه مدرسين حوزه علميه قم» فعاليت داشت.

گروه­ های دانشجویی نيز در قالب دفتر تحكيم وحدت (اتحاديه انجمن‌هاي اسلامي دانشجويان دانشگاه‌هاي سراسر كشور) فعال بودند. در این میان، حزب جمهوري اسلامي همچنان سُكان فعالیت نيروهاي مذهبي را در صحنه سياسي كشور در دست داشت اما در درون این حزب نوعی جناح­ بندي در حال شکل گرفتن بود؛ در حالی که جناح راست این حزب بیشتر به جامعه روحانیت مبارز گرایش داشت، جناح چپ آن از فهرست جداگانه ­ای که «دفتر تحكيم وحدت» تنظیم و منتشر کرده بود حمایت کرد.

به این ترتیب براي اولين بار پس از وقايع سال ۱۳۶۰ دو جناح سياسي داخل حكومت، به طور شفاف‌تري به صف‌بندي در مقابل هم پرداختند. با توجه به موقعيت جنگي آن دوره و عدم وجود اختلافات اساسي میان دو جناح و حضور فعال نيروهاي هر دو جناح در پست ­ها و سِمت­ های اجرایی کشور، به ندرت اختلاف سليقه‌ها به تضاد علنی کشیده ‌شد.

مرحله اول انتخابات در ۲۶ فروردین۱۳۶۳ در ۱۹۳ حوزه انتخابيه و در امنيت كامل برگزار شد و ۱۲۱ نفر با كسب اكثريت آرا به مجلس راه يافتند و انتخاب اعضاي باقيمانده به مرحله دوم كشيده شد.

مرحله دوم انتخابات در ۲۷ اردیبهشت ۱۳۶۳ برگزار شد. در اين انتخابات كانديداهاي جامعه روحانيت مبارز و حزب جمهوري اسلامي اكثریت آراء را از آن خود كردند و به پيروزي قاطع در انتخابات دست يافتند.[۱]

  برخلاف انتخابات مجلس اول که صحنه رویارویی تمام عیار احزاب و سازمان­های سیاسی بود، اصلی­ ترین ویژگی انتخابات مجلس دوم در بروجرد، حضور نامزدهایی بود که اکثر آنها هیچ­ گونه وابستگی به احزاب و گروه­ های سیاسی نداشتند و به صورت منفرد و مستقل وارد رقابت­ های انتخاباتی شده بودند. در حوزه انتخابیة بروجرد نُه نفر با یکدیگر به رقابت برخاستند که در میان آنها چهار نفر از مقامات اداری شهر؛ دادستان انقلاب، رئیس اداره آموزش و پرورش، شهردار و فرماندار پیشین، سه روحانی و یک زن حضور داشتند. این اولین بار بود که در تاریخ انتخابات مجلس از سال ۱۲۸۵ به بعد، در بروجرد یک زن نامزد نمایندگی مجلس می­‌شد.

  در این دوره از انتخابات، رقابت اصلی میان نامزد مورد حمایت حزب جمهوری اسلامی و یک روحانی مستقل، حجت ­اله زمانی شکل گرفت. محمدجعفر نظری ­زاده، فرماندار پیشین بروجرد نامزد حزب جمهوری اسلامی بود که افزون بر حمایت سازمان ­یافته این حزب، از پشتیبانی جدی و همه­ جانبه مهدوی، امام ­جمعه وقت بروجرد و گروه کثیری از مقامات اداری و مسئولان شهری برخوردار بود. درج و انتشار بی­ سابقه فهرست بلندبالایی از شخصیت­ های روحانی و مقامات اداری شهر از جمله، امام ­جمعه در ذیل اطلاعیه ­ای که مردم را به رأی دادن به نظری­ زاده دعوت می­ کردند، نه تنها این حمایت را آشکار ساخت که شائبه نمایشی بودن انتخابات را در اذهان عموم مردم به وجود آورد.

احتمالاً همین نکته سبب شد که بخش مهمی از واجدین شرایط رأی دادن، به ویژه ساکنان مناطق حاشیه شهر و اقشار فرودست به نوعی به تقابل با نظر امام جمعه و دیگر مقامات شهری برخاستند و از حجت ­اله زمانی حمایت کردند؛ حجت اله زمانی از نظری ­زاده پیشی گرفت اما چون هیچ­یک از آن دو نفر حد نصاب کافی را به دست نیاوردند، رقابت آنها به مرحله دوم کشیده شد.

در این مرحله، حجت­ اله زمانی به گونه­ ای شگفت ­آور و با اختلافی نزدیک به دو برابر، از نظری­ زاده پیش افتاد و برنده انتخابات شد. حجت ­اله زمانی به واسطه ساده ­زیستی، ارتباط گسترده با توده مردم و آسیب­ هایی که در نتیجه یورش مأموران رژیم شاه به خانه­ اش در جریان انقلاب دیده بود و همچنین، چند بار توسط نیروهای مجاهدین خلق (منافقین) مورد سوءقصد قرار گرفته و مجروح شده بود، به ویژه میان اقشار حاشیه­ نشین و فرودست شهری از محبوبیت بالایی برخوردار بود. با این حال، در رأی نسبتاً بالای زمانی، نوعی تقابل با امام جمعه و جریان سیاسی حاکم بر شهر نیز دیده می‌­شد. در واقع این دومین بار بود که در بروجرد، بیشتر رأی دهندگان دست رد بر سینه حزب جمهوری اسلامی و جریان سیاسی حاکم بر شهر می­‌زدند!

حجت اله زمانی نماینده دور دوم بروجرد

حجت اله زمانی نماینده مجلس شورای اسلامی دوره دوم در بروجرد

   انتخابات دوره دوم مجلس در بروجرد چهره جنجالی دیگری هم داشت. موسی­ الرضا مقیسه­ ای، که پیش از آن به عنوان جانشین دادستان انقلاب در تشکیلات قضایی بروجرد مشغول به کار بود، با تبلیغاتی بسیار حجیم ­تر و گسترده ­تر از دیگر کاندیداها، فضای رقابت­ های انتخاباتی را تحت تأثیر خود قرار داده بود. پلاکاردهای بسیار بزرگی که از تصویر این نامزد تهیه و در معابر عمومی شهر نصب شده بود، روش تبلیغی جدیدی بود که چشم همه را خیره می­ نمود.

شاید اختلاف زیادی که در حجم تبلیغات مقیسه­ای با دیگر نامزدها وجود داشت، و نیز اعلان حمایتی گروهی از بازارایان از او، این انتظار را ایجاد کرده بود که برنده قطعی انتخابات خواهد بود. اما چنین نشد و در همان مرحله نخست انتخابات مرتبه ­ای بهتر از چهارم کسب نکرد و حتی از راه­یابی به مرحله دوم انتخابات باز ماند. این موضوع اعتراض شدید مقیسه­ ای را برانگیخت؛ بر اثر مشاجره­ای که میان او و مجریان انتخابات صورت گرفت برای چند ساعت موقتاً بازداشت شد. فردای انتخابات، موسی ­الرضا مقیسه­ ای راهی خرم ­آباد شد تا شکایت خود را به مسئولان ارشد انتخابات در مرکز استان ارائه دهد، اما اتومبیل او در جاده بروجرد به خرم ­آباد تصادف کرد و او کشته شد. حامیان و طرفدران مقیسه­ ای این حادثه را «توطئه شوم منافقین» اعلان کردند و او را «شهید» خواندند.[۲]

 نتایج دومین دوره مجلس شورای اسلامی ( مرحلة اول )   ۲۶/۰۱/۱۳۶۳

ردیفنامزدهامجموع آراء
۱شیخ حجت الله زمانی (مستقل)۲۴۲۲۵
۲محمد جعفر نظری زاده (حزب جمهوری اسلامی)۱۸۳۴۷
۳محمد کریم محمدی۶۵۲۹
۴موسی­الرضا مقیسه ­ای۵۸۱۸
۵ابوالحسن مجد طباطبایی۴۵۳۹
۶شیخ عیسی گودرزی۲۷۶۶
۷فاطمه معظمی گودرزی۲۱۱۸
۸علی حسین قاسمی وجودی۱۹۶۰
۹شیخ علی خسروی۱۳۶۷
آرای باطله۲۲۳۷
مجموع آرای مأخوذه۶۹۹۰۶
تعداد واجدین شرایط رأی دادن۱۴۸۵۰۰
درصد مشارکت۴۷.۱ %

دومین دوره مجلس شورای اسلامی( مرحله دوم )  ۲۷/۰۲/۱۳۶۳

ردیفنامزدهامجموع آراء
۱شیخ حجت الله زمانی (مستقل)۲۲۶۷۷
۲محمد جعفر نظری زاده (حزب جمهوری اسلامی)۱۱۹۱۱
۳آرای باطله۷۶۷
۴مجموع آرای مأخوذه۳۵۳۵۵
۵تعداد واجدین شرایط رأی دادن۱۴۸۵۰۰
۶درصد مشارکت۲۳.۸ %

[۱]– زندی، محمدعلی، دومین دورة انتخابات مجلس شورای اسلامی، پایگاه مجازی پژوهشکده باقرالعلوم(ع) به نشانی:

 http/www.pajoohe.com/fa/index.php?Page=definition&UID=45590 تاریخ بازدید: ۹ مرداد ۱۳۹۴

[۲]– هنوز هم در برخی پایگاه­های فضای مجازی از موسی­الرضا مقیسه­ای به عنوان شهید یاد می­شود. به عنوان نمونه بنگرید به: «هابیلیان، پایگاه خبری تحلیلی مطالعات تروریسم» به نشانی: https://www.habilian.ir

 

تگ ها

مقالات مشابه

2 thoughts on “مروری بر انتخابات دوره دوم مجلس شورای اسلامی در بروجرد/ حجت اله زمانی پیروز انتخابات ۱۳۶۳”

  1. با سلام و احترام خدمت جناب آقای گودرزی
    بسیار ممنون و سپاسگزارم که کار تازه و جدیدی رو به دور از جبهه گیری و بیطرفانه ارائه میدید
    برای من که متولد ۱۳۵۶ هستم و اطلاعات زیادی از زمانهای اول انقلاب در ارتباط با بروجرد ندارم بسیار جذا و جالب هست.
    برای شما آرزوی توفیق دارم

  2. سلام
    چند ماه پیش برای عیادت بستگان به بروجرد مسافرت کردم. در گردشی که در شهر داشتم ۲ نکته توجه ام را جلب کرد:
    ۱) بروجرد نسبت به سال ۱۳۶۰ بسیار توسعه یافته و بزرگ شده بود و از شمال و جنوب و بخصوص شمال غرب بسیار توسعه یافته بصورتی که بعضی مواقع مجبور به پرسوجو برای پیدا کردن مسیرمان می شدیم.
    ۲) در کل شهر حتی یک سطل زباله شهری به چشم نمی خورد و مردم زباله های خود را سر چهارراه ها و کنار جوی آب رها می کنند و هیچ کس هم احساس کمبودی نمی کند!
    امیدوارم با انعکاس این دیدگاه ها به مسئولین ،در زیبایی شهر با صفا و زیبای زمان بچگی مان قدمی مثبت برداشته و صفای قدیمی آن برای فرزندانمان زنده نگه داریم.با دورود

پاسخ دادن به حسین لغو پاسخ

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

این مطلب هم پیشنهاد میشود

Close
Close