کاهش ۱۲ درصدی بارش‌های لرستان و زنگ خطر تداوم خشکسالی

ایرنا: لرستان یکی از استان های پربارش در سطح کشور به شمار می رود، به‌طوری‌که ساخت بیش از ۱۰۰ پل تاریخی با سازه های عظیم و سنگی بیانگر قدمت و غنای آب و هوایی و حجم بارش های این استان همیشه سرسبز و چهار فصل است تاحدی که پل‌های حیرت‌انگیز با طول بیش از ۲۰۰ متر و چشمه طاق‌هایی به طول بیش از ۳۰ متر گویای حجم منابع آبی و رواناب های این استان در گذشته هستند.

لرستان دارای بیش از ۱۳۰ رودخانه دائمی و فصلی با طول حدود ۹ هزار کیلومتر در حوضه های کارون و کرخه می باشد و ۱۲.۵ میلیارد متر مکعب، معادل ۱۲ درصد از آب‌های جاری کشور در این استان ثبت شده است به نحوی که یکی از غنی‌ترین شبکه های آب سطحی محسوب می‌شود.

این استان سالیان طولانی گذشته به دلیل شرایط آب و هوایی و جغرافیایی دارای، شرایط بسیار خوبی برای دریافت نزولات جوی بوده است و اکنون نیز با وجود کاهش میزان بارش ها نسبت به سالیان گذشته همچنان یکی از استان های پربارش کشور به شمار می رود اما متاسفانه طی ۱۰ سال اخیر با وجود بهره مندی از مواهب الهی و بارندگی نسبتا مناسب، اما در معرض خشکسالی و بحران کم آبی قرار گرفته است.

اگر چه بهره برداری های بی رویه از منابع آبی و زیرزمینی و کاشت های غیرکارشناسی محصولات آبدوست در برخی مناطق این استان عاملی مضاعف بر بحران کم آبی شده است اما کاهش بارندگی ها نیز در سال های اخیر بی تاثیر نبوده است به حدی که به گفته کارشناسان این استان با کاهش میزان و شکل بارش در سال آبی جاری نسبت به دوره آماری بلندمدت، منابع آب زیرزمینی و آبدهی رودخانه‌ها مواجه است و متوسط دبی اندازه‌گیری شده رودخانه‌های استان نسبت به سال گذشته کاهش داشته‌ است.

بر اساس نقشه های موجود، ۵۹ درصد مساحت استان در حوضه کرخه و ۴۱ درصد در حوضه کارون بزرگ قرار گرفته است که اکنون متوسط دبی اندازه‌گیری شده رودخانه‌های سرشاخه کرخه واقع در لرستان نسبت به مدت مشابه سال گذشته کاهش داشته است .

کاهش بارندگی در لرستان وضعیت آبدهی رودخانه‌ها و حجم مخازن سدهای این استان را در وضعیت نه چندان مطلوبی قرار داده‌ و این در حالی است که به گفته کارشناسان، کمبود آب در تابستان ۱۴۰۳ در بخش‌های شرب، کشاورزی و صنعت قابل پیش‌بینی است.

کاهش ۱۲ درصدی بارش ها در لرستان

معاون توسعه و پیش بینی هواشناسی لرستان بیان کرد: براساس نقشه ها و الگوهای بارشی فصل بهار، متوسط بارش های استان در اردیبهشت ماه نرمال خواهد بود که امید است این بارش ها با تناوب باشد چراکه بارش های با حجم بالا منجر به سیلاب و هدر رفت آب خواهد شد.

زینب اکبری با بیان اینکه اردیبهشت جاری و خرداد ماه شاهد افزایش دما در سطح استان خواهیم بود اظهار داشت: متوسط بارش پهنه ای در لرستان از ابتدای سالجاری تاکنون ۴۲۹ میلیمتر بوده که در مقایسه با سال گذشته ۱۲ درصد کاهش داشته است.

او ادامه داد: این میزان بارش ها در مقایسه با آمار بلند مدت سال زراعی ۱۸ درصد کاهش داشته است.

اکبری با اشاره به اینکه هرساله آغاز سال زراعی از ابتدای مهر ماه محاسبه می شود عنوان کرد: با توجه به شرایط بارش ها در سال های اخیر به ویژه ۱۰ سال گذشته، براساس شاخص های استاندارد هواشناسی، اکثر مناطق با درجات مختلف دچار خشکسالی هستند.

او با اشاره به اینکه در دوره ۱۰ ساله منتهی به پایان سال ۱۴۰۲ خشکسالی لرستان ۸۹ درصد بوده است افزود: از این میزان خشکسالی ۲۲ درصد خفیف، ۴۲ درصد متوسط، ۲۰ درصد شدید و چهار درصد بسیار شدید ثبت شده است.

میانگین بارش های نقطه ای لرستان ۴۲۹ میلیمتر ثبت شده است

مدیرکل هواشناسی لرستان نیز گفت: میانگین بارش‌های استان از ابتدای سال زراعی جاری تاکنون ۴۲۹ میلی‌متر بوده است.

بهروز مرادپور با بیان اینکه سال زراعی از ابتدای مهرماه تا پایان شهریور ماه هر ساله محاسبه می شود بیان کرد: سال گذشته ۵۰ هشدار سطح زرد، ۱۵ هشدار نارنجی و چهار هشدار قرمز هواشناسی و از ابتدای سال جاری پنج هشدار سطح زرد، ۲ هشدار نارنجی و یک هشدار قرمز در استان صادر شده است.

او اظهار داشت: در این مدت سه مورد وضعیت بحرانی با تشکیل جلسه مدیریت بحران بررسی و تدابیری اتخاد شد که ۴۸ ساعت قبل از وقوع بارش ها، تمام تجهیزات و امکانات مناطق قرمز و پرخطر جابجا شده و با حجم بالای بارش کمترین خسارت رخ داده است اما با این وجود، خشکسالی همچنان در کمین است و نیمه جنوبی استان بیشترین خسارت خشکسالی را دارد.

مرادپور عنوان کرد: درستی سنجی هشدارهای صادره در استان بیش از ۸۵ درصد بوده است و حتی مقادیر بارش بصورت نقطه ای با درصد صحت بالا پیش بینی و گزارش شد.

فعالیت ۱۱۴ ایستگاه باران سنجی

مدیرکل هواشناسی لرستان همچنین گفت: این استان با توجه شرایط توپوگرافی، همواره در معرض سیل و پدیده های مخرب جوی قرار دارد و این در حالی است که علاوه بر سیل ۹۸، سال های اخیر بارش های بسیار شدیدی در سطح استان داشته ایم.

مرادپور افزود: هواشناسی لرستان با توجه به حجم مقادیر بارندگی های اخیر نیازمند تجهیزات و امکانات بیشتر و تامین سامانه هشدار سیل به عنوان یک ضرورت است.

او با بیان اینکه اکنون ۱۱۴ ایستگاه باران سنجی در لرستان فعال است اظهار داشت: این ایستگاه ها بصورت سنتی فعال بودند و با توجه به وسعت استان اطلاعات با صحت بالای ۹۸ درصد در مرکز استان جمع آوری می شود اما راه اندازی سامانه هشدار سیل برای لرستان یک ضرورت است.

او تاکید کرد: از مجموع ۱۱۴ ایستگاه فعال در استان ۴۰ ایستگاه هوشمند و ۷۴ ایستگاه دیگر نیازمند به روز رسانی هستند تا صحت پیش بینی ها دقیقتر با کمترین خسارت انجام شود.

۵۷ درصد مخزن سدهای لرستان خالی است

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای لرستان نیز اظهار داشت: درپی بارش نزولات جوی در سال جاری، هم اکنون ۴۳ درصد از مخازن سدهای لرستان پر است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲درصد افزایش نشان می دهد.

داریوش حسن‌نژاد با اشاره به آخرین وضعیت مخازن سدهای لرستان بیان کرد: حجم کل مخزن سدهای مروک، ایوشان، تنگ هاله، خان‌آباد، کزنار وحوضیان ۲۰۸.۷۱میلیون متر مکعب است که در این مقایسه سد ایوشان با ۹۴درصد نسبت به مدت مشابه سال قبل، بالاترین درصد افزایش حجم آب را داشته است.

او با بیان اینکه هم‌اکنون ۵۷ درصد از مخازن سدهای لرستان خالی است، ادامه داد: حجم آب موجود در پشت سدهای استان ۹۰.۱۴میلیون متر مکعب گزارش شده است و در حال حاضر مجموع آب ورودی‌ ۶ سد استان ۷.۷۴ مترمکعب بر ثانیه و آب خروجی ۰.۴۵ متر مکعب بر ثانیه می باشد.

حسن نژاد در خصوص منابع آب سطحی عنوان کرد: براساس اطلاعات بدست آمده از ایستگاه‌های اندازه‌گیری رودخانه‌های دز و کرخه حدود ۱۲.۵ میلیارد مترمکعب خروجی آب استان بوده که ۱۲ درصد رواناب‌های کشور را به خود اختصاص داده است.

مدیر عامل شرکت آب منطقه ای لرستان تصریح کرد: ذخیره آب تجدید پذیر آبرفت‌ها در دشت‌های استان حدود سه هزار و ۲۰۰ کیلومترمربع و ذخیره آب تجدید پذیر سازنده ای سخت زاگرس در گستره استان حدود ۸۵۰ میلیون مترمکعب بوده است که از این میزان معادل ۵۹ درصد مربوط به حوضه کرخه و ۳۴۹ میلیون مترمکعب معادل ۴۱ درصد مربوط به حوضه کارون است.

حسن‌نژاد با اشاره به افت سطح آب های زیر زمینی لرستان اظهار داشت: متوسط افت کسری مخازن این استان در سال ۱۴۰۲-۱۴۰۱ حدود ۶ متر و ۴۰ سانتیمتر بوده که معادل افت سالانه ۲۳ سانتیمتر است و بیشترین افت سطح آب زیرزمینی لرستان در بلندمدت مربوط به کوهدشت، ازنا و الیگودرز بوده که این میزان به ترتیب معادل ۲۱ متر، ۵۰ سانتی‌متر، و ۹ متر و ۴۰ سانتیمتر است.