بایدها و نبایدهای استفاده از شبکه های اجتماعی برای نوجوانان و خانواده ها

کلثوم دلیران– ورود به عصر تکنولوژی مستلزم بکارگیری فن یادگیری و آموزش در این حوزه به منظور رویارویی با دنیای مجازی و شگفت انگیز اینترنت است که امروزه استفاده از شبکه های اجتماعی و اینترنت شامل بایدها و نبایدهایی است که اعضای خانواده بهتر است نسبت به آنها آشنایی کامل داشته باشند تا با تبادل اطلاعات دچار آسیب نشوند چرا که سواد رسانه ای همانند چتری است که افراد را در مقابل ورود اطلاعات مختلف محافظت می کند.

یکی از راهکارهای اصولی که متخصصان امر مطرح و پیشنهاد کرده اند بکارگیری مهارت سواد رسانه ای و فضای مجازی برای عموم مردم به ویژه نوجوانان و خانواده های آنان است.

در آموزش سواد رسانه ای پنج سوال طلایی این است که باید ببینیم چه کسی، چه چیزی را، به چه کسی، با چه تاثیری و با چه رسانه ای انتقال میدهد.

به طور خلاصه وقتی فرد یک محصول رسانه ای را استفاده می کند باید بداند چه کسی آن را ساخته به عبارت دیگر سر سفره چه کسی نشسته است. باید ببیند این محصول در رژیم مصرف رسانه ایش جا می گیرد یا نه، برای مثال الان به تماشای یک فیلم غم انگیز نیاز دارم یا یک فیلم شاد و امیدوار کننده؟

طبق نظر کارشناسان سواد رسانه ای، هر فردی که میخواهد وارد اینترنت شود باید بداند با ورود به شبکه های اجتماعی دنبال چه اهدافی است و آنچه را که می خواهد به عنوان خوراک روح مصرف کند چیست؟

در واقع همانگونه که افراد چاق دنبال رژیم غذایی هستند کاربران اینترنتی هم باید به سوالات رژیم مصرف خود پاسخگو باشند.

در گام نخست وظایف خانواده ها و آگاهی یافتن نسبت به بایدها و نبایدهای استفاده از شبکه های اجتماعی است و باید به آن میزان از سواد رسانه ای دست پیدا کرده باشند که در کنار فرزندانشان و مدیریت و کنترل صحیح همواره به مهارت هایی مانند قدرت تعیین نوع رژیم مصرفی فرزندان، تشخیص تولیدات رسانه ای طبق رده بندی سنی نوجوانان، آشنایی با اهداف و انگیزه های استفاده از شبکه های اجتماعی، بکار گیری مدیریت بهره برداری فضای مجازی در خانواده، منبع شناسی جهت دسترسی به اطلاعات معتبر، آشنایی با معایب و مزایای فضای مجازی و تاثیرات آن بر زیست جامعه مدنی مجهز باشند و این مهم به دست نمی آید مگر اینکه والدین قبل از فرزندان در معرض آموزش های سواد رسانه ای قرار گرفته باشند و گر نه والدین بی سواد نمی توانند تربیت درستی در فضای مجازی پر مخاطره برای فرزندان ترسیم کنند.

طبق گفته اهل فن در حوزه روانشناسی و فناوری ، نوجوانان از ۱۴ سال تا ۱۸ سالگی میتوانند گوشی همراه داشته باشند و البته والدین نیز با کنترل غیر محسوس به گونه ای که از فرزندان سلب اعتماد نشود موضوع را مدیریت کنند.

نوجوانان و خانواده ها باید با انواع تهدیدات و آسیب های فضای مجازی آشنا باشند به طور مثال، در شبکه های اجتماعی برخی از افراد با ایجاد اکانت فیک به کلاهبرداری و سوء استفاده از کاربران اقدام می کنند و تا مدت ها کسی هم متوجه نمی شود که پشت این اکانت ها چه شخصیت هایی در فضای مجازی جولان می دهند.

در بستر شبکه های اجتماعی مشاغل اینترنتی ایجاد شده اند و تا حدود زیادی هم موفق بوده اند که والدین باید شیوه کار کردن با اپیلیکیشن ها و پلتفرم ها را بلد باشند تا فرزندان خانواده هم با امنیت بیشتری در فضای مجازی حضور داشته باشند از جمله آشنایی با خریدهای اینترنتی.

بهر حال باید والدین با فراگیری سواد رسانه ای و آگاهی از مخاطرات فضای مجازی، این دنیای پر زرق و برق، بستر امنی را برای حضور سالم فرزندان به ویژه نوجوانان فراهم کنند.