تفاوت چیزی که انسان‌ها و گربه‌ها می‌بینند

روزهای بروجرد– نزدیک به یک دهه پیش، هنرمندی به نام نیکولای لم با مشورت چند کارشناس در حوزه ی دید حیوانات تلاش کرد تا تفاوت های میان آنچه گربه ها و انسان ها از دنیا می بینند را به تصویر کشد.

بزرگ ترین تفاوت میان دید انسان ها و گربه ها در شبکیه چشم آن ها است، لایه ای از بافت در پشت چشم ها که سلول هایی به نام گیرنده های نور را در خود جای داده است. این گیرنده ها پرتوهای نور را به سیگنال های الکتریکی تبدیل می کنند که توسط سلول های عصبی پردازش، به مغز ارسال و در نهایت به تصاویری که می بینیم تبدیل می شوند.

دو نوع از گیرنده های نور سلول های استوانه ای و مخروطی نام دارند. سلول های استوانه ای مسئولیت دید محیطی و دید شبانه را برعهده دارند. این سلول ها روشنایی و طیف های خاکستری را تشخیص می دهند. سلول های مخروطی مسئول دید روزانه و درک رنگ ها هستند.

در هم گربه ها و هم سگ ها، تراکم گیرنده های استوانه ای بالا و تراکم گیرنده های مخروطی پایین است. انسان ها اما برعکس اند و به همین دلیل است که شب ها دید چندان خوبی نداریم اما در تشخیص رنگ ها بهتر هستیم.

با این حال، نیکولای لم می خواست این فرصت را به انسان ها دهد تا بتوانند دنیا را از چشم این حیوانات دوست داشتنی ببینند. در تصاویر زیر، دید انسان در بالا قرار دارد و دید گربه ها در پایین.

میدان بینایی

میدان بینایی (با میدان دید اشتباه گرفته نشود) به ناحیه ای اشاره دارد که هنگام تمرکز بر یک نقطه ی واحد قابل مشاهده است. این ناحیه شامل چیزی که مستقیم در جلو و همینطور بالا، پایین و کناره ها می بینیم می شود. میدان بینایی گربه ها اندکی عریض تر و ۲۰۰ درجه است و میدان بینایی یک انسان عادی ۱۸۰ درجه.

حدت بینایی

حدت بینایی به وضوح دید اشاره دارد. حدت بینایی یک انسان عادی ۲۰/۲۰ است. حدت بینایی گربه ها چیزی بین ۲۰/۱۰۰ تا ۲۰/۲۰۰ است، یعنی آنچه که یک انسان عادی از فاصله ی ۱۰۰ یا ۲۰۰ پایی می تواند ببیند را گربه ها از فاصله ی ۲۰ متری قادر به دیدنش هستند. به همین دلیل است که تصویر پایین تا این حد محو است.

دید رنگی

باور عمومی اشتباهی وجود دارد که گربه ها قادر به دیدن هیچ رنگی نیستند و دنیا را تنها با طیف های خاکستری می بینند. انسان ها سه ‌رنگ ‌بین هستند، یعنی از ۳ نوع گیرنده ی مخروطی برخوردارند که به آن ها امکان دیدن رنگ های قرمز، سبز و آبی را می دهد. تصور می شود گربه ها هم سه رنگ بین باشند، اما نه به همان شکلی که انسان ها هستند. دید گربه ها شبیه به دید انسان های مبتلا به کور رنگی است. آن ها می توانند طیف های آبی و سبز را ببینند، اما طیف های قرمز و صورتی می تواند برای آن ها گیج کننده باشند. برای گربه ها قرمز و صورتی ممکن است بیشتر سبز به نظر برسد و بنفش می تواند شبیه به طیف دیگری از آبی باشد.

همچنین گربه ها نمی توانند رنگ ها را به همان میزان فام و اشباعی که ما انسان ها قادر هستیم، ببینند.

فاصله

کارشناسان معتقدند گربه ها نزدیک بین هستند، یعنی نمی توانند اجسام دور را به خوبی ببینند. با این حال، توانایی آن ها در دیدن اجسام نزدیک مناسب شکار و گرفتن طعمه است.

دید شبانه

گربه ها قادر به دیدن جزئیات کوچک یا رنگ های غنی نیستند اما به طور حتم از توانایی برتر دید در شب برخوردارند که به خاطر گیرنده های استوانه ای فراوان شبکیه چشم آن ها است که به نور کم حساس اند. در نتیجه، گربه ها چیزی حدود یک ششم مقدار نور مورد نیاز برای انسان ها را برای دیدن لازم دارند.

علاوه بر این، گربه ها در پشت شبکیه چشم خود از ساختاری به نام پرده درخشان برخوردارند که تصور می شود دید شبانه را بهبود می بخشد. سلول های پرده درخشان همچون آینه عمل می کنند، یعنی نور عبوری از گیرنده های استوانه ای و مخروطی را دوباره به آن ها بازتاب می دهند و برای گیرنده ها فرصت دوباره ای برای استفاده از اندک نور موجود در شب فراهم می کنند. به همین دلیل است که چشمان گربه ها در تاریکی می درخشد.