صنایع دستی بروجرد، میراث کهن این دیار

 ایرنا: ورشو سازی بروجرد، صنعتی که با ابزار و وسایل ساده اما با ذوق هنری و تلاش بزرگان این حرفه و تحمل سختی های فراوان با تنوع و تکامل همراه شده میراثی که نه تنها صنایع دستی و وسایل کاربردی منزل را در برمی گیرد بلکه هر شی ورشو ریشه در تاریخ، فرهنگ و تمدن این سرزمین دارد از جوهردان آن گرفته که نماد دانش و علم بوده تا آفتابه و لگن که نماد بهداشت و تکریم مهمان است.

این میراث جاودان فرهنگی در دیار بروجرد قابلیت رونق گردشگری صنایع دستی این شهر را دارد تا عاملی در رونق کسب و کار و اقتصاد آن هم باشد، صنایع دستی و استقبالی که گردشگران در توجه به اقلام متنوع صنایع دستی و خرید از بین آنها به عنوان سوغاتی سفر انجام می دهند، قابلیتی برای تمرکز بیشتر بر این حوزه از گردشگری است.
هم اکنون مراکزی در بروجرد وجود دارد که انواع محصولات صنایع دستی را به علاقمندان و مسافران نوروزی عرضه می کنند و این صنایع همواره مورد استقبال مسافران و گردشگران قرار می گیرد.

اسناد و مدارک فرهنگی به جا مانده از گذشته بروجرد بیانگر آن است که این شهرستان در زمره شهرهایی بوده که همیشه داد و ستد در آن رونق خاصی داشته و در همین راستا تولید صنایع دستی نیز از جمله حرفه‌های پر رونق در این منطقه سابقه ای دیرینه دارد.

بروجرد از نظر رونق اقتصادی و تولیدات صنایع کاربردی و تزئینی از دیرباز مشهور بوده و همواره از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است و می توان گفت گستره صادرات صنایع دستی بروجرد از مرزهای کشور نیز فراتر رفته است.

تولید سالانه یک تن ورشو در بروجرد

سرپرست اداره میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد گفت: سالانه یک تن فلز ورشو در قالب ۵۰۰ قطعه وسایل کاربردی و تزئینی در این شهرستان تولید می شود و به فروش می‌رسد.

کامران حسینی در گفت و گو با ایرنا اظهار داشت: با توجه به تقاضا در بازار وسایل کاربردی و تزئینی ورشو و علاقه مردم به اشیای ورشو به ویژه سماور زغالی و نفتی و ظروف آشپزخانه، تولیدات ورشو در ایجاد اشتغال جدید و کسب درآمد مناسب موثر است.

وی افزود: اکنون هشت کارگاه ورشو در این شهرستان فعال است که از این تعداد یک مورد مربوط به میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و یک کارگاه هم مربوط به سازمان فنی و حرفه ای است.

سرپرست میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد یادآور شد: راه اندازی خانه ورشو بروجرد در دست اقدام است و بخش عمده کار انجام و به زودی این خانه راه اندازی می شود تا مکانی باشد که استادکاران رشته ورشو سازی در آن گردهم آیند و فعالیت‌های مرتبط با این صنعت اعم از آموزش، تولید و قلم زنی بر روی ورشو در همین مکان صورت گیرد.

حسینی بیان کرد: ۲۰۰ کارگاه قلم زنی در بروجرد وجود دارد که با راه اندازی خانه ورشو بروجرد به صورت منسجم در این مکان فعالیت خواهند داشت، در کنار تسهیلاتی که دولت به هنرمندان می دهد تکالیف دیگری نیز دارد که مهمترین اقدام ترویجی مرتبط با صنعت ورشو و قلم زنی در بروجرد، آموزش این رشته است که شرایط انتقال این آموزش فراهم و با فعالیت خانه ورشو بروجرد انسجام بیشتری خواهد یافت.

وی با اشاره به مشکلات و کمبودهایی که در زمینه مواد اولیه ورشو وجود دارد، اضافه کرد: یک کارگاه ورشو سازی در بروجرد که توسط یکی از صنعتگران بومی اداره می شود برای تجهیز کارگاه در جهت ساخت ورق ورشو اعلام امادگی کرده که در صورت تحقق نقطه آغازی برای توسعه هنر صنعت ورشوسازی در بروجرد خواهد بود.

بروجرد و ظرفیت صنایع دستی چوب

سرپرست میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد گفت: این شهرستان از ظرفیت های خوبی در زمینه صنایع دستی چوبی برخوردار است حدود ۱۵۰ صنعت‌کار این حوزه در بروجرد فعال هستند و سالانه میزان ۲ تن چوب در انواع مختلف در صنایع دستی چوبی در این شهرستان مصرف می‌شود.

حسینی گفت: فاز نخست خانه چوب بروجرد که شامل کارگاه تولیدی، بخش آموزشی و یک بخش فروشگاهی است در زیربنایی به حدود ۳۵۰ متر به زودی افتتاح می شود که این اقدام نقش موثری در پویایی و توسعه بیشتر صنایع دستی چوبی بروجرد دارد.

وی بیان کرد: اکنون هشت هنرمند در رشته های مختلف چوب شامل گره چینی، منبت، خراطی و مروار بافی در خانه چوب بروجرد فعالیت دارند.

سرپرست میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی بروجرد افزود: هم اکنون تعداد ۲ کلاس آموزشی در رشته معرق و مروار بافی در خانه چوب بروجرد فعال است و کارآموزانی در این رشته ها در حال آموزش هستند.

حسینی یادآور شد: بروجرد در زمینه صنایع دستی چوبی از گذشته تا کنون بسیار فعال بوده است و هنرمندان زیادی نیز در این بخش فعالیت داشته اند از جمله صنایع چوبی که توسط این هنرمندان ساخته شده است می توان به ساخت صندلی های چوبی، تخت های تاشو، ارسی های خانه های چوبی (ارسی؛ نوعی در و پنجره چوبی مشبکی است که در هرشبکه آن شیشه کوچک رنگینی وجود دارد)، تزیینات چوبی، درهای چوبی قدیمی و خراطی های چوبی همانند نرده ها اشاره کرد که در خانه های تاریخی و مساجد مورد استفاده قرار می گرفت.

وی گفت: هم اکنون تعداد هنرمندان بیمه شده در رشته منبت ۳۰ نفر است.

سرپرست میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بروجرد یادآور شد: خانه چوب بروجرد در کنار دیگر خانه های صنایع دستی بروجرد شامل، خانه صنعت ورشو، خانه نساجی، خانه خلاق و مرکز آفرینش هنرهای دستی مورد توجه قرار دارد تا صنایع دستی مختلف فعال در بروجرد با انسجام بیشتری در راستای توسعه اشتغال و گردشگری مورد توجه قرار گیرند.

حسینی با اشاره به اینکه فاز نخست خانه چوب بروجرد به زودی افتتاح می شود گفت: در حال حاضر یک نفر سرمایه گذار برای مدیریت این خانه اعلام آمادگی کرده است و آمادگی برای همکاری سایر سرمایه گذاران در این حوزه وجود دارد.

تاسیس و توسعه خانه های مختلف صنایع دستی نقش موثری در ایجاد اشتغال، ترویج صنایع دستی و جذب گردشگر دارد.

بروجرد یکی از با استعدادترین شهرها در زمینه صنایع دستی است بطوری که تا کنون ۶۰ رشته مرتبط با صنایع دستی در این شهر شناسایی شده که از این میزان، تعداد بیش از ۵۰ رشته فعال هستند اما با توجه به اینکه بروجرد در سال ۹۸ بعنوان شهر ملی ورشو ثبت شده عمده تمرکز بر روی ورشو سازی و قلم زنی است تا بتوان نمادهای این هنر و صنعت را در بروجرد نمایان کرد.

علاوه بر ورشو و قلم زنی که وابسته به فلز ورشو است، مسگری، جاجیم بافی، گلیم بافی، صابون پزی، گیوه دوزی، ماشته بافی و چاقوسازی از پرآوازه ترین تولیدات محلی بروجرد است که در گذشته از رونق خاصی برخوردار بوده اند.

این حرفه ها در گذشته به حدی شهرت داشته اند که هم اکنون دربازار قدیمی شهرستان راسته و بازارچه ها و کوچه هایی به نام این مشاغل وجود دارد.

در خصوص مسگری می توان یادآور شد که “راسته مسگرهاˈ در بازار قدیمی بروجرد به نوعی شهرت این پیشه را در ذهن تداعی می کند و ظروف مسی در سال های اخیر محبوبیت خود را دوباره به دست آورده اند و علاوه بر کاربردهای زینتی بعنوان یکی از ظروف اصلی آشپزخانه مورد توجه قرار دارد.

گرایش به سمت صنایع دست بافت اعم از قلاب بافی، جاجیم، قالی و ماشته بافی از دیگر صنایع دستی مورد استقبال در شهرستان بروجرد به خصوص بانوان است.