آمادگی آمریکا برای حضور در نشست گروه ۱+۵ با ایران؛ آیا واشنگتن عقب نشینی کرد؟

به گزارش یورونیوز اعلام موافقت واشنگتن با پیشنهاد مقام های اتحادیه اروپا برای انجام «ملاقاتی غیر رسمی» میان آمریکا و ایران، با ارسال نامه دولت جدید این کشور به شورای امنیت سازمان ملل متحد همراه شد.

نماینده موقت آمریکا در سازمان ملل در نامه‌ای به شورای امنیت این سازمان، اعلام کرد که خواسته دولت سابق آمریکا مبنی بر بازگشت همه تحریم های سازمان ملل متحد علیه تهران بر اساس مکانیسم ماشه از ماه سپتامبر ۲۰۲۰ را لغو می‌کند.

از همین رو تحلیل گران سیاسی بر این باورند که تحولات پیرامون توافق هسته ای ایران با دو تصمیم شب گذشته آمریکا وارد مرحله جدیدی شد. بنابراین زمان آن رسیده است تا سیگنال‌های مثبت از طرف ایران ارسال شود.

محمد جواد ظریف، وزیر خارجه ایران در اولین واکنش به اقدام های جدید واشنگتن، در حساب کابری اش در توئیتر نوشت که آمریکا با ارسال نامه به شورای امنیت «اذعان کرد» که ادعاهای وزیر خارجه سابق آمریکا درباره قطعنامه ۲۲۳۱ «هیچ اعتبار قانونی» ندارد.

بنابراین آقای ظریف در ادامه نوشته توئیتری خود از دولت جدید آمریکا خواست در پایبندی به این قطعنامه، تمام تحریم هایی که توسط رئیس جمهور سابق آمریکا احیا و باز اعمال شده است را «بی قید و شرط» بردارد.

البته آقای ظریف اگر چه همچون روزهای گذشته بر لزوم رفع تمام تحریم ها آمریکا علیه ایران برای بازگشت تهران از تصمیمش در کاهش تعهدات برجامی تأکید داشت اما به اینکه آیا در درباره جلسه پیشنهادی اتحادیه اروپا شرکت می‌کند یا خیر، سخنی نگفت.

به گفته برخی کارشناسان حوزه روابط بین‌الملل، شتاب ایران برای کاهش تعهدات برجامی اش، نشانه نارضایتی این کشور از کند بودن اقدام های دولت جدید آمریکا برای بازگشت به برجام و کاهش تحریم‌ها است.

شتاب به رویکرد دیپلماسی

از همین رو برخی تحلیل گران سیاسی معتقدند که باید به عنصر دیپلماسی در مورد اجرای برجام شتاب بخشید، به‌خصوص که آمریکا در بیانیه مشترک با سه کشور اروپایی اعلام کرد که واشنگتن آماده اجرای تعهداتش در چهارچوب توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ در صورت پایبندی ایران به تعهدات برجامی اش یا مذاکره در این راستا است.

آمریکا و سه کشور اروپایی امضاکننده برجام که عصر روز پنجشنبه برای بررسی تصمیم های ایران مبنی بر کاهش تعهدات برجامی اش در یک نشست مجازی شرکت کرده بودند، با انتشار بیانیه ای راه کارهای خود را برای احیای روند مذاکره با ایران اعلام کردند.

نکته‌ای که در بیانیه وزرای خارجه آمریکا، فرانسه، بریتانیا و آلمان در رسانه‌های خبری برجسته شده، هشداری است که این چهار کشور به ایران درباره «پیامدهای» اقدام های با «ماهیت خطرناک» در کاهش تعهدات هسته ای اش داده‌اند.

ظریف: تروئیکای اروپا سفسطه نکند

از همین وزیر خارجه ایران به سرعت در پاسخ آنان در حساب کاربی اش در توئیتر نوشت: «تروئیکای اروپایی باید به جای سفسطه و تحمیل مسئولیت به ایران، با پایبندی به تعهداتش، خواستار پایان دادن به میراث ترامپ، تروریسم اقتصادی علیه ایران باشد.»

گفتنی است که پیش از شروع نشست وزرای خارجه آمریکا و سه کشور اروپایی امضا کننده برجام، هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان هشدار داده بود که اقدام های ایران در کاهش تعهدات برجامی اش بازگشت آمریکا به برجام را به خطر می‌اندازد؛ اقدام هایی که به گفته این مقام ارشد دستگاه دیپلماسی آلمان بازی با «آتش» است.

هشدار وزیر خارجه آلمان به ایران در حالی بیان شده است که پیش از آن آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان در گفتگوی تلفنی با حسن روحانی، رئیس‌جمهور ایران خواستار «ارسال علائم مثبت برای ایجاد اعتماد و افزایش شانس برای حل دیپلماتیک مناقشه هسته‌ای» شده بود.

با این حال، تحلیلگران سیاسی بر این باورند که بیانیه دادن ها بدون ارائه راه کارهای «دلگرم کننده» برای ایران، نمی‌تواند گره برجام را باز کند؛ زیرا دولت ایران فضای مانور کافی برای اجرای قانون جدید مجلس ایران که از پشتیبانی محافظه کاران تندرو برخوردار است، ندارد.

بر اساس مصوبه مجلس ایران، سازمان انرژی اتمی باید از ۲۳ فوریه فعالیت‌هایش را به همان سطح قبل از رسیدن به برجام در سال ۲۰۱۵ برساند.

با این حال آقای روحانی، اگر چه با این تصمیم مجلس ایران مخالف است اما گفت که «تهران همچنان از دیپلماسی استقبال می‌کند و اگر آمریکا به اجرای کامل برجام بازگردد، ایران نیز همان کار را انجام خواهد داد.»

از همین رو همه نگاه‌ها به کنفرانس امنیتی مونیخ که قرار است امروز برگزار شود، دوخته شده است. نگاه‌های امیدوار منتظرند تا جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا که قرار است در این کنفرانس سخن بگوید، گام‌ اصلی برای گشودن گره توافقنامه برجام را بردارد.

پیشتر برخی کارشناسان که به دولت جدید آمریکا مشاوره می‌دهند، گفته بودند آقای بایدن می‌تواند با اطمینان از قصد خود برای بازگشت به توافق هسته‌ای ایران در جریان کنفرانس امنیتی مونیخ سخن بگوید؛ تصمیمی که گره برجام را به راحتی باز خواهد کرد.

با این حال باید دید که آیا مسئولان پرونده برجام در دولت جدید آمریکا همچنان در حال سنجش فضا برای تصمیم گیری هستند یا به نتیجه رسیده‌اند؟

کمتر از چهار روز تا پایان مهلت تهران به طرف‌های برجام برای اجرای کامل این توافقنامه و رفع تحریم‌های آمریکا علیه ایران مانده است. آمریکا در این روزهای پایانی فقط برای شرکت در جلسه گروه۱+۵ با ایران اعلام آمادگی کرده و نامه دولت سابق این کشور به شورای امنیت سازمان ملل متحد درخصوص بازگشت تحریم ها علیه تهران را پس گرفته است. همچنین براساس اعلام منابع خبری، واشنگتن محدویت های تردد اعمال شده علیه دیپلماتیک های ایران در نیویورک را کاهش داده است.